Dilemma's Loyale Tegenspraak
Zelf aan de slag met de dilemmakaarten Loyale Tegenspraak
Tegenspreken begint bij de individuele ambtenaar die, loyaal aan de publieke zaak en vanuit zijn ambtelijke professionaliteit en persoonlijke waarden, zorgen en/of problemen wil melden. In de praktijk blijkt goed tegenspreken nog niet zo makkelijk. Bij wie moet je zijn en wat gebeurt er daarna? In het project Loyale Tegenspraak onderzoekt het A+O fonds Rijk hoe de ruimte voor loyale tegenspraak binnen de Rijksoverheid kan worden vergroot, zodat de oprechte stem makkelijker geuit en beter gehoord kan worden.
Ervaringen met loyale tegenspraak
Het projectteam Loyale Tegenspraak voert sinds 2021 gesprekken met ambtenaren over hun verhalen en ervaringen met loyale tegenspraak. De dilemmakaarten komt voort uit deze gesprekken. Tijdens de gesprekken werd duidelijk dat ambtenaren met verschillende dilemma’s te maken kunnen krijgen. Wat als mijn tegenspraak niet gehoord wordt? Wat als ze mij maar een zeur vinden? Wat betekent tegenspreken voor mijn loopbaan? Daarnaast regeert vaak de waan van de dag en zorgt het voortdurende tekort aan tijd ervoor dat de focus vaak uitgaat naar het op korte termijn oplossen van problemen in plaats van een genuanceerd beeld creëren over de situatie.
Dilemma's bij leidinggevenden
Ook leidinggevenden ervaren dilemma’s bij tegenspraak: Wat als je als leidinggevende niet voldoende inhoudelijke kennis hebt om de tegenspraak te beoordelen of de tijd niet hebt om je erin te verdiepen? Misschien onderschat je het probleem of overschat je jouw eigen oplossingsvermogen? Wat als het doorzetten van de tegenspraak jouw gezag of promotiekansen aantast?
Hoe speelt loyale tegenspraak in jouw team, welke dilemma’s worden ervaren en wat kun je doen om de ruimte voor het geven en ontvangen van loyale tegenspraak te vergroten? Aan de hand van de dilemmakaarten Loyale Tegenspraak ga je met je eigen team in gesprek over jullie eigen ervaringen.
Werkvorm
Stuur iedereen van tevoren de dilemma´s
- Welk dilemma springt er voor jou uit? Waarom?
- Aan welke eigen ervaring moet je denken? Wat gebeurde er?
- Wat ging goed? Wat had je anders kunnen doen?
- Welk dilemma spelt binnen ons team? Waarom?
- Benoem een specifieke situatie. Wat gebeurde er?
- Wat ging goed? Wat hadden we anders kunnen doen?
- Wat hebben we hierin nodig van elkaar, van de leidinggevende, de organisatie etc?
- Terugkijkend op wat besproken is, wat werkt voor ons team goed en wat moeten we laten?
- Wat hebben wij nodig als team om tegenspraak een onderdeel te maken van onze dagelijkse praktijk? Hebben we daar hulp bij nodig? Zo ja, van wie?
Het project Loyale Tegenspraak is een samenwerking van het A+O Fonds Rijk en het rijksbrede programma Grenzeloos Samenwerken. Wil je meer weten over het project Loyale Tegenspraak? Ga naar www.loyaletegenspraak.nl. Heb je vragen, een dilemma dat nog niet wordt besproken in de dilemmakaarten of iets anders, neem contact op via info@loyaletegenspraak.nl