Mens zijn in moeilijke tijden > 3 en 8 november 2023

“The world and the people who inhabit it are not the same. The world lies between people, and this in-between [...] is today the object of the greatest concern and the most obvious upheaval in almost all the countries of the globe." - Hannah Arendt

Op vrijdag 3 en woensdag 8 november organiseerde het Hannah Arendt Podium ontmoetingen voor rijksambtenaren in het kader van de oorlog in Gaza, mede omdat het Podium van collega’s vanuit verschillende rijksonderdelen daartoe het verzoek had gekregen. Hanne Bikker leidde de bijeenkomsten onder de titel ‘Mens zijn in moeilijke tijden’, die ruimte boden om met elkaar in gesprek te gaan over de gevoelens en gedachten die de gebeurtenissen van de afgelopen weken oproepen.

Alle bijeenkomsten van het Podium zijn vertrouwelijk, omdat we de veiligheid en het open gesprek voorop stellen. We vertellen dus niet wat er precies gedeeld of besproken is. Wat we wel kunnen zeggen is dat er gevoelens van onveiligheid bestaan onder sommige collega’s, zowel privé als in het werk. Ook verdriet, angst en onmacht waren onderwerp van gesprek.
Daarnaast kwam in beide bijeenkomsten de brandbrief ter sprake die door een paar honderd rijksambtenaren ondertekend werd, waarin zorgen werden geuit over de opstelling van het kabinet. We bespraken onder andere hoe moeilijk het soms kan zijn als ambtenaar om iets te zien gebeuren en over de morele plicht die je al dan niet kunt voelen of hebben om je uit te spreken, niet vanuit je privé overtuigingen, maar vanuit je plicht te werken in het algemeen belang en de Nederlandse grondwet.

"Waarom is dit conflict zo anders dan andere conflicten of oorlogen?"

Uit de evaluatie van de eerste bijeenkomst kwam naar voren dat men niet alleen ruimte zocht om verdriet, woede en angst te delen, maar ook hoop nodig heeft en met elkaar naar de toekomst wil kijken. Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat binnen de Rijksoverheid polarisatie de kop wordt ingedrukt? Met die verkenning hebben we de tweede ontmoeting afgesloten. We hebben ook geleerd dat een groep niet te groot moet zijn, dat een kring van 15 collega’s het beste werkt.

Het Hannah Arendt Podium is er om door rijksambtenaren benut te worden. Wij werken het liefst vraaggestuurd. Dus mocht jouw ministerie, DG, dienst, inspectie of directie behoefte hebben aan een ontmoeting waar de crisis in het Midden-Oosten centraal staat, laat het ons weten. Wij hebben een format klaarliggen en passen dat in overleg aan. Daarnaast kan het Podium een beroep doen op ervaren gespreksleiders.

Mocht je het Podium willen inzetten, neem dan contact op via hannaharendtpodium@rijksoverheid.nl