Werken vanuit de opgave

Met samenwerken bedoelen we dat we de dingen niet alléén doen, maar met elkaar, als team. We betrekken de mensen die we nodig hebben om ons werk goed te kunnen doen. Daarbij is ieders inbreng van betekenis om samen tot een beter resultaat te komen. Voor samenwerken is meer nodig dan het werk met elkaar afstemmen. Echt samenwerken kan alleen als iedereen mee doet en we elkaars inbreng waarderen.

Gelijkwaardigheid is hierbij uitgangspunt. Met grenzeloos samenwerken bedoelen we opgavegericht samenwerken over grenzen van organisaties en bestuurslagen heen. Met andere ministeries, met andere overheden, met maatschappelijke organisaties, mensen en bedrijven en internationaal. En ook tussen beleid, uitvoering, toezicht en bedrijfsvoering.

Eerst de mens, dan de regels. Daarmee bedoelen we dat het er uiteindelijk om gaat dat de mens achter de vraag of opgave wordt geholpen. Voor wie doen we het? En wanneer is diegene werkelijk geholpen? Wat is daarvoor nodig?

Om dit goed te kunnen doen redeneren we vanuit de mensen zelf en de situatie waarin zij zich bevinden. We noemen dit ook wel “de menselijke maat hanteren”.

We stellen het optimale team samen om aan een opgave te werken.

Jezelf de vraag stellen of je samenwerkt of afstemt: Sta je oprecht open voor onverwachte of nieuwe inbreng van anderen?

Kenmerkende ervaring

“In het overleg met de RGO’s zat iedereen op het eigen belang. Er was geen verbinding op waar het echt om ging: samenwerken om mensenhandel te voorkomen en slachtoffers te helpen.

Er was geen beweging in te krijgen. Ik kon toen kiezen of verder doorklooien of een daad stellen. Ik heb gekozen voor het laatste en ben boos geworden. Ik heb benoemd wat ik zag en hoorde en mijn teleurstelling uitgesproken. Het heeft goed uitgepakt: de deelnemers aan het overleg hebben gereflecteerd op het eigen handelen. Nu zien we elkaar als partners en is het een actief veld.”

Beeld van goed werk

Om goed samen te werken aan een opgave is het belangrijk dat er duidelijkheid is over wat samenwerking in dat geval is en hoe een ieder erin zit. Dat samenwerken een keuze is, die je bewust maakt, en dat je er ook naar moet handelen.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“Defensie zag een mooie kans om te participeren in een lokale H2 duurzaamheidscoalitie met een kazerne terrein. Tijdens een hele mooie ateliersessie met gemeenten, onderne- mers en Defensie ontstond bij iedereen een positieve flow en spraken we de intentie tot samenwerking naar elkaar uit. Toen het concreet werd en Defensie hoorde dat we daadwerkelijk waterstof in die regio konden opslaan op onze kazerne, ontstond een enorme ‘mailtrail’ waarin de ene interne dienst de ander ging overtuigen waarom het eigenlijk toch niet kon. Met opmerkingen zoals ‘Waarom doen we dit?’, ‘Dit is moeilijk’ en ‘Is dit wel rechtmatig?’. Na het lezen van dit alles heb ik echt even achter mijn computer zitten schelden, want ik had het gevoel dat we weer terug bij af waren. We spreken met elkaar af dat we willen samenwerken en dan is het allemaal fantastisch, maar als het concreet wordt dan blijken oude organisatie reflexen toch erg hardnekkig. Dat is soms behoorlijk frustrerend. Ik heb toen een aantal leidinggevenden en commandanten gebeld en hulp gevraagd om duidelijk aan te geven bij hun mensen dat ze niets onrechtmatigs doen en veiligheid van kazerne en personeel altijd voorop staat, maar dat we wel ruimte moeten geven aan onderzoek. Na deze hulpvraag en hard werken aan de relatie lukte het gelukkig weer om iedereen aan boord te krijgen, waarbij ik nu zie dat iedereen is inge- stapt en we in de regio samen écht het verschil aan het maken zijn.”

Beeld van goed werk

Jeroen ziet vernieuwing als een soort zandbak waarin partijen bij elkaar komen rond een gemeenschappelijk doel, eerlijk zijn over elkaars belangen en hun eigen zorgen, maar altijd zoeken hoe ze elkaar kunnen versterken vanuit hun eigen kracht en competenties. Als deze spelers denken dat er echt een gezamenlijk initiatief gestart kan worden, dan brengt iedere partij dit terug in hun reguliere proces en bij hun achterban en volgt het de lijnen en de besluitvorming van de organisatie. Door de eigen organisatie vroegtijdig te erkennen en te betrekken krijgen de spelers in de zandbak vanuit hun eigen organisatie juist de ruimte en het vertrouwen om te pionieren.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“Ik werkte nog maar pas bij Defensie, en werd als enige burger toegevoegd aan een team van officieren dat als opdracht had om een visiestuk te schrijven. De focus lag nogal sterk op de operationele doelen: ieder onderdeel had zo zijn verlanglijstje van onderwer- pen die erin moesten. Mijn bijdrage was er juist op gericht om een verhaal op leveren dat niet dichtgetimmerd was, maar wat ruimte liet voor een beleidsmatige keuze en andere ideeën. En dan merk je dat je als bestuurlijk ambtenaar in een groep terechtkomt die voor jou een vreemde wereld is, want zij vinden jou eigenlijk ook een hele vreemde eend die voorbij komt drijven. Daarbij voelde ik me nog echt onwetend over hoe de Krijgsmacht werkt, en wist ik niet zeker of de onderlinge behoefte afstemming qua bestuurlijke processen vergelijkbaar is met mijn ervaring elders binnen het Rijk. Ik wilde niet de indruk wekken dat ik het beter wist, de ‘departementsdocent’ uithangen. Maar ik wilde wél tot een goed resultaat komen. Dus ik heb het maar eerlijk gevraagd: ‘Jongens, ‘vinden jullie mijn bijdrage überhaupt nuttig in deze groep? Toen zeiden ze: ‘Ja, want jij ontsluit voor ons een (beleids-)wereld die wij niet kennen en jij geeft bij ons aan hoe wij ons eigenlijk veel effectiever kunnen opstellen om bepaalde dingen voor elkaar te krijgen’.“

Beeld van goed werk

Wanneer je in de samenwerking als “vreemde eend” te maken krijgt met een heel andere cultuur en werkwijze, is goed werk voor Nathan om op een niet-bedreigende manier zijn eigen rol te pakken en inbreng te leveren. Dat doet hij door verbinding te zoeken en door open en transparant te zijn over zijn bedoeling en aanpak, zonder het ongemak en zelfreflectie uit de weg te gaan. Als vreemde eend heb je een vrijere positie, waardoor je speelruimte kunt creëren die nodig is om tot nieuwe en gezamenlijke oplossingen te komen.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“Er was in Europees verband een campagne opgezet waarbij door beleidsmedewerkers een poster is gemaakt met een afbeelding van een meisje, dat in een hoekje zit met de oproep ‘Ben je slachtoffer van mensenhandel? Meld je!’ De poster sprak de doelgroep weinig aan en had daarmee niet het doel bereikt wat het voor ogen had. Het was voor mij echt een eye-opener om van ervaringsdeskundigen zelf te horen dat zij zich niet herkenden in het kwetsbare beeld en bepaalde ontwikkelde producten of ingezette maatregelen. Het is belangrijk om met hun inbreng te kijken naar hoe dingen beter kunnen, anders. Vanaf dat moment pleit ik ervoor dat wij ook altijd met de doelgroep spreken, waarvoor wij beleid maken.”

Beeld van goed werk

Als beleidsmedewerker is het belangrijk de doelgroep vanaf het begin te betrekken. Dat betekent dat je binnen het departement op zoek moet naar andere afdelingen, die misschien al contact hebben met de doelgroep. Niet om met hen te praten over de doelgroep, maar door samen met hen in gesprek te gaan met de doelgroep. Zo creëer je ook dat meerdere aspecten worden meegenomen.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“Dit was het eerste OVV-advies in mensenheugenis wat het Kabinet naast zich neerlegde. Iets wat ik zelf logisch en vanzelfsprekend vond, kreeg geen draagvlak in de Ministerraad. Politie en OM voerden publiek oppositie. Onze juridische directies stonden lijnrecht tegenover elkaar. Sommige media meldden tot in detail over onze interne voorstellen.

Dat vond ik spannend, het gaf onrust bij bewindspersonen, in de sector en bij mijn eigen mensen. Ik kreeg op een bepaald moment samen met mijn collega DG in de gaten dat wij het moesten doen. En dan bedoel ik niets ten nadele van de bewindslieden of van anderen, maar dat als wij niet zorgden dat het een beetje bij elkaar kwam, dat het dan een bende zou worden. Toen hebben we samen een two-pager in de Ministerraad gebracht om het gevoel over het onderwerp te peilen. Hij en ik liepen zo nu en dan leeg tegen elkaar. En vervolgens probeerden we een beetje koel te blijven richting onze politieke bazen en richting onze eigen mensen.”

Beeld van goed werk

Als het politieke en maatschappelijke debat op scherp staat, en je werkt vanuit departe- menten die een verschillende insteek in het dossier hebben, vanuit een andere optiek ernaar kijken en eigenlijk ook andere prioriteiten en wensen hebben, met bewindslieden die elkaar niet zo goed kunnen vinden op het dossier – hoe organiseer je het zó dat je toch tot verantwoorde besluiten komt? Voor deze DG staat het vast dat hij samen met zijn collega DG(‘s), zelf verantwoordelijk is om de boel bij elkaar te brengen, koers te houden en de rust terug te brengen. Door samen op te trekken, gemeenschappelijke zorgen en frustraties te delen, en samen het hoofd koel te houden naar buiten. Dat geeft de nodige rust en stabiliteit richting de politiek en de buitenwereld.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“De COVID crisis brak uit en de SG zei tegen mij: ‘’Wil jij de handhavings-portefeuille van COVID doen?’. Ik kon daar geen nee tegen zeggen, maar ik had niemand in mijn directoraat die daar verstand van had. Toch moest ik in mijn dapperheid volledig

over het beleidsterrein van andere DG’s marcheren met een clubje mensen vanuit alle hoeken van het pand bij elkaar geraapt. Er is niemand die dan roept: eerst maar even aan mijn DG vragen of die dat goed vindt en dat soort dingen. Kennelijk heeft het iets

te maken met urgentie, dat is dan even belangrijker dan dat ambtelijke gedoe in die kokertjes en geld-dingen die we normaal gesproken hebben. Maar toen ik tegen die mensen zei: “Jullie zitten in vijf directoraten en jullie werken allemaal voor mij”, moest ik voorkomen dat die mensen klem kwamen te zitten tussen mij en het eigen DG.”

Beeld van goed werk

Volgens deze DG zit er heel veel kracht bij de mensen zelf om het werken in kokers gewoon te veranderen naar grenzeloos samen- werken. Dat heeft te maken met urgentie, niet met geld, bedrijfs- voering of structuren. Als DG moet je tegen de mensen uit het team kunnen zeggen: “als het spannend wordt tussen DG’s is dit niet jullie probleem”. Anderzijds moeten de mensen ook de DG’s helpen door de complexiteit op tafel te legen en samen de voelsprieten uit te zetten. Elkaar ook gewoon opzoeken, elkaar informeren en met elkaar afstemmen.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

Kenmerkende ervaring

“Er was in Europees verband een campagne opgezet waarbij door beleidsmedewerkers een poster is gemaakt met een afbeelding van een meisje, dat in een hoekje zit met de oproep ‘Ben je slachtoffer van mensenhandel? Meld je!’ De poster sprak de doelgroep weinig aan en had daarmee niet het doel bereikt wat het voor ogen had. Het was voor mij echt een eye-opener om van ervaringsdeskundigen zelf te horen dat zij zich niet herkenden in het kwetsbare beeld en bepaalde ontwikkelde producten of ingezette maatregelen. Het is belangrijk om met hun inbreng te kijken naar hoe dingen beter kunnen, anders. Vanaf dat moment pleit ik ervoor dat wij ook altijd met de doelgroep spreken, waarvoor wij beleid maken.”

Beeld van goed werk

Als beleidsmedewerker is het belangrijk de doelgroep vanaf het begin te betrekken. Dat betekent dat je binnen het departement op zoek moet naar andere afdelingen, die misschien al contact hebben met de doelgroep. Niet om met hen te praten over de doelgroep, maar door samen met hen in gesprek te gaan met de doelgroep. Zo creëer je ook dat meerdere aspecten worden meegenomen.

Om je verder in Beelden van Goed Werk te verdiepen download je hier het boekje.

• Opgavegericht werken

• De opgave aan tafel (NSOB)

• Werken vanuit de bedoeling (OMOOC)

Heb jij een voorbeeld uit je eigen organisatie?

Laat het ons weten via grenzeloossamenwerken@rijksoverheid.nl