Bundel ‘De vierde macht’ wil het denken over de rol van de ambtenarij aanscherpen
Wat is je taak als ambtenaar? De politiek én de maatschappij dienen, de rechtsorde bewaken én menselijke maat leveren. We missen soms de scherpte over onze rol, meent Anne-Marie Buis van Dialoog & Ethiek. Zij presenteerde op 15 november de essaybundel ‘De vierde macht – reflecties op een goede overheid’.
In de bundel ‘De vierde macht, reflecties op een goede overheid’ komen acht bestuurders, filosofen en politiek denkers aan het woord. Schrijver Ilja Leonard Pfeiffer schreef de inleiding en journalist Marcia Luyten een afsluitend essay.
Wat was de aanleiding om deze bundel te maken?
Anne-Marie Buis: “Als je als ambtenaar het goede wil doen, stuit je in praktijk op allerlei uiteenlopende belangen en dilemma’s. En dan blijkt de rol van de ambtenaar helemaal niet zo eenduidig. We dienen de politiek, maar ook de samenleving. We moeten opgavegericht en mensgericht werken. En mede door het toeslagenschandaal krijgt ook de rol als bewaker van de democratische rechtsorde meer nadruk. Ik denk dat democratie geen vanzelfsprekend eindstation is en die democratie regelmatig onderhoud nodig heeft. Hierbij is het belangrijk scherpte te krijgen in de precieze rol en taak van de ambtelijke dienst in relatie tot politiek en samenleving. Die rol is voor meer interpretaties vatbaar waarbij accenten kunnen verschuiven. In een proces van voortdurend wederzijdse beïnvloeding vormen overheid en samenleving elkaar door de tijd.”
Wat hoop je dat de bundel teweegbrengt?
“Ik herken een brede behoefte aan heroriëntatie. Ik hoop dat de bundel aanzet tot verder nadenken, en het denken over een goede overheid collectief kan aanscherpen. De vraag wat een goede overheid is, is niet alleen van de overheid zelf maar voor iedereen. Een aantal essays uit de bundel is best taaie kost, maar ik zou zeggen: durf ‘m op te pakken, laat het bezinken en praat er met elkaar over. Tenslotte gaat het er ook over wat voor samenleving we willen zijn.”
Je hebt de bundel op 15 november overhandigt aan dg Eva Heijblom. Wat viel je op aan haar woorden?
“Zij sprak over de noodzaak van disruptieve krachten die nodig zijn om gewenste veranderingen aan te wakkeren. Ze benoemde ook ontwikkelingen als digitalisering en AI. Ik ben blij dat zij de urgentie ziet en de noodzaak tot fundamentele veranderingen. Het zou mooi zijn als er onder haar verantwoordelijkheid een gedeeld beeld van die andere toekomstbestendige overheid komt, bij voorkeur met de nodige medewerking van mensen uit de samenleving.”
De bundel ‘De vierde macht, reflecties op een goede overheid’ werd gepresenteerd tijdens de bijeenkomst Leiders in de storm, van het rijksbrede programma Dialoog en Ethiek. De bundel is verkrijgbaar via de webshop van het ISVW.