Column Jesper Betsman: Balanceren tussen ambtelijk activisme en politieke neutraliteit
Na de reeks commentaren op zijn oorspronkelijke stuk eerder dit jaar, stelt Gijs Diercks in een recent interview in voor om de focus te verschuiven van de vraag "moeten ambtenaren activistisch zijn of niet?" naar "hoe kunnen we die ambtelijke ruimte zowel faciliteren als begrenzen?"
Verandering van binnenuit
Zijn pleidooi - zie: https://lnkd.in/eNubDSQZ - gaat over het aanmoedigen van de verandering van binnenuit, iets wat onmisbaar is om de complexe uitdagingen waar de samenleving voor staat aan te pakken. We hebben binnen de overheid inderdaad mensen nodig die kritisch durven te zijn, diverse perspectieven verwelkomen en creatieve oplossingen aandragen.
Kritische geluiden
Toch is het van belang om de kritische geluiden bij Diercks' betoog in overweging te nemen. Bij het aanmoedigen van ambtelijk activisme is er een terechte zorg. Het ideaal van de neutrale en objectieve ambtenaar komt namelijk op meer aan dan alleen een individueel geloof. Het gaat over een gedeeld beeld van wat goed werk is; een gezamenlijke inspanning van de ambtelijke beroepsgroep.
Democratisch gelegitimeerd
Binnen de huidige politiek-ambtelijke verhoudingen is dit cruciaal: de minister neemt de voornaamste beleidsbeslissingen op een bepaald terrein en legt daarover verantwoording af. Ambtenaren die zich te nadrukkelijk als activisten profileren, ondermijnen niet alleen de politieke autoriteit, maar ontzeggen ook de Tweede Kamer de mogelijkheid om op een ordelijke wijze toezicht te houden op beleidsmaatregelen. Ambtenaren hebben als taak om verandering te bevorderen en maatschappelijke transities te begeleiden, maar wel op een democratisch gelegitimeerde manier.
Het belang van een goed evenwicht
Diercks benadrukt terecht dat ambtelijk activisme een krachtige factor kan zijn voor maatschappelijke verandering. Maar we mogen niet het belang van een goed evenwicht tussen vernieuwing en stabiliteit uit het oog verliezen. Neem bijvoorbeeld de energie transitie, waarin momenteel de grenzen van het huidige elektriciteitsnetwerk worden bereikt door de stijgende vraag naar elektriciteit. De kwaliteit van onze infrastructuur – onze uitstekende wegen, dijken en dergelijke – is het resultaat van een langetermijnvisie. Ambtelijk activisme is ook gevoelig voor politieke tendensen. Dat dient niet ten koste te gaan van de basisbeginselen waarop onze rechtsstaat is gefundeerd.
Ambtelijk activisme kan een krachtige factor kan zijn voor maatschappelijke verandering. Maar we mogen niet het belang van een goed evenwicht tussen vernieuwing en stabiliteit uit het oog verliezen.
Tot slot
Kortom, Diercks roept op tot een belangrijke discussie over de rol van ambtenaren en hoe ze ruimte kunnen vinden om creatief te zijn. Dit brengt ons in een nieuw landschap waar we moeten zoeken naar een balans tussen vernieuwing en stabiliteit, zodat we vooruitgang kunnen boeken zonder onze fundering uit het oog te verliezen.
| Collega Jesper Betsman schreef dit column vanuit zijn rol als projectleider LoyaleT egenspraak - een programmaonderdeel van#Grenzeloos Samenwerken. Door op de actualiteit in te haken, zoals het artikel van Gijs Diercks in Overheid van Nu, gaat hij graag het gesprek aan over diverse onderwerpen binnen zijn programmaonderdeel. |