Werken op basis van ambtelijke vermogens: het gaat om mensen, systemen en processen
Onder een vermogen wordt een combinatie van mensen, processen en systemen verstaan die een organisatie nodig heeft om bepaalde doelen te verwezenlijken. Samen met organisatiekundige Manon Ruijters is onderzocht welke vermogens de basis vormen van het ambtelijk vakmanschap.
We spreken hierover met Misja Oosterwijk van Grenzeloos Samenwerken.
Holistische blik
Misja: “Uit het onderzoek kwamen vijf vermogens naar voren: samenwerkend vermogen, onderzoekend vermogen, ethisch vermogen, creërend vermogen en reflecterend vermogen. Als je kijkt naar de rijksambtenaar dan hebben we met de Gids Ambtelijk Vakmanschap de waarden benoemd die aan de basis van dat vakmanschap liggen. Dat vertaalt zich in bepaalde kennis en vaardigheden, die je weer kunt clusteren tot competenties. De vermogens vormen daar dan weer de paraplu van. Het biedt ons de kans holistisch en systemisch te kijken, ons op een hoger abstractieniveau af te vragen: waar moeten we beter in worden, wat hebben we nog meer of anders nodig om effectiever te worden in het realiseren van onze doelen? Waar moeten we in veranderen of vernieuwen?”
Voorbeeld: samenwerkend vermogen
Laten we samenwerkend vermogen als voorbeeld nemen. Het vermogen om samen te werken aan een resultaat vanuit de optimale benutting van kwaliteiten, rollen en posities. Een situatie waarin mensen, beleid en middelen, vaardigheden en kennis met elkaar verbonden worden. Dit vermogen vraagt oog, begrip, zorg en verdieping in perspectieven en belangen van alle betrokkenen.
Misja: “Naast eerlijkheid, transparantie, empathie en compassie, gaat het om het vinden en vervlechten van gezamenlijke doelen, aangaan van partnerschap, hanteren van machtsverhoudingen, omgaan met sectorale en departementale mechanismen en omgaan met onzekerheid.”
Dit ook als er grote politieke en maatschappelijk belangen op het spel staan. Mensen, systemen en processen in de ambtelijke organisaties, moeten in staat zijn om het resultaat in de gezamenlijke opgave centraal te houden en te reflecteren op het samenwerkingsproces.
Misja: “Het is dus een kwestie van aandacht voor zowel de harde als de zachte kant: als systemen en processen per samenwerkingspartner anders zijn dan wordt het samenwerken lastig. En als de deelnemers aan een samenwerkingsverband zich vooral richten op het behartigen van de belangen van de organisatie waar zij uit afkomstig zijn, zal de kans op een succesvolle samenwerking gering zijn.”
Rol Netwerkacademie
Misja: “Het idee van de netwerkacademie is ontstaan vanuit het belang dat we binnen de Rijksoverheid ook de samenwerking op het terrein van leren en ontwikkelen versterken. Daarom noemen we ons de Netwerkacademie Grenzeloos Samenwerken: een netwerkacademie vóór en dóór rijksmedewerkers.” De Netwerkacademie wil de vindplaats zijn voor alle leeractiviteiten, tools en instrumenten die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van ambtelijke vermogens.
Meer weten, meedoen?
Voor een uitleg van ambtelijke vermogens: bekijk de pagina van de netwerkacademie
Heb je interesse om mee te denken over de verdere invulling van ambtelijke vermogens? Neem dan contact op via netwerk-academie@rijksoverheid.nl.