Aanspreken is ook een vorm van loyaliteit

Nieuwsbericht | 23-05-2022 | 00:00

Sander Dalenberg is luitenant-kolonel en senior adviseur sociale veiligheid en integriteit bij het ministerie van Defensie. Hij begon zijn carrière als pelotonscommandant bij de cavalerie. Later verschoof zijn aandacht naar gedragsbeïnvloeding en studeerde hij organisatiepsychologie. Als universitair docent leiderschap en ethiek en later als teamleider van het kenniscentrum bij het Expertise Centrum Leiderschap Defensie promoveerde hij op het veranderen van inwijdingsrituelen op de militaire academie (Officer, practise what you preach!).

Opwaartse communicatie
Loyale tegenspraak wordt ook wel opwaartse communicatie genoemd. Anders dan bij feedback wordt er niet om gevraagd maar gebeurt het in het werkproces zelf. Op momenten waarop het nodig gevonden wordt. Het team moet daar ruimte en veiligheid voor bieden, en als dat lukt zal het resultaat ook beter zijn.

Practise what you preach!
Belangrijk is dat de leidinggevende ook zelf laat zien dat er ruimte en tijd is voor tegenspraak binnen het team. Door niet alleen te zeggen: “Mijn deur staat altijd open”, maar door ook zelf bij mensen binnen te lopen en te vragen hoe het gaat. Bij kritische vragen uit het team is de reflex om daar fel op te reageren. Maar voor de veiligheid is het zaak die inbreng ook echt serieus te nemen. Durven er mee om te gaan. Eén van de belangrijkste zaken is wat er met de inbreng gedaan wordt: ervaren teamleden dat het nut heeft om een inbreng te doen. Als dat niet zo is, zal de inbreng afnemen of zelfs opdrogen. Voor de teamleden is het zaak na te denken over de ‘verpakking’ waarin de tegenspraak wordt gedaan: “Ik zou graag een andere invalshoek willen inbrengen” klinkt heel anders dan “Ik ben het er niet mee eens”.

Reflectie
Voor dit onderwerp moet je een persoonlijke afweging maken, ga je er echt iets mee te doen, of probeer je er zo min mogelijk last van te hebben? Wat doe ik zelf om een goed klimaat voor tegenspraak te creëren? Maar een misschien nog belangrijker vraag: is er sprake van wederzijds vertrouwen? Als daar wat aan mankeert (bij jezelf of bij het team), zal dat eerst geadresseerd moeten worden en daar aan moeten worden gewerkt. Ga eens wat dieper in de gesprekken met teamleden en stel bijvoorbeeld vragen als: “Waar sta jij voor?” en “Wat zijn jouw belangen?”.

Praktische tips

• Creëer een werkklimaat waarin opwaartse communicatie, feedback vragen & geven en reflectie als normaal worden beschouwd.

• Bespreek met je teamgenoten wat voor manier en vorm van communicatie als prettig wordt ervaren en houd daar rekening mee.

• Houd je teamgenoten betrokken bij wat er gebeurt en staat te gebeuren.

• Raadpleeg je teamgenoten en sta oprecht open voor hun input.

• Stimuleer je teamgenoten om mee te denken over oplossingen.

• Geef een goed voorbeeld door zelf ook aan opwaartse communicatie te doen.

Leestip:

Van het verhaal van Sander Dalenberg werd een visual gemaakt. Zie onderstaand.