“We verlangen van nature altijd naar het goede”, Denker des Vaderlands, Paul van Tongeren
Tekst door: Miriam van Staden
Op 31 maart 2022 gaf Denker des Vaderlands Paul van Tongeren voor meer dan 120 rijkscollega’s een webinar over ethiek. Hij bood vier perspectieven op ethiek. De boodschap was: betrek deze invalshoeken alle vier want elk laat je weer op een andere manier naar je vraagstuk kijken.
Bekijk hier het webinar terug of lees hieronder een korte samenvatting.
|
Persoon centraal |
Probleem centraal |
|
|
Doel centraal |
4. Deugdethiek |
1. Utilitarisme |
|
Gedragsregels centraal (deontologie) |
3. Plichtsethiek |
2. Contractualisme |
Van rechtsboven met de klok mee kijkt het eerste perspectief vooral naar de gevolgen of het resultaat. Wat zijn de opties, en wat leveren die op? Perspectief 2 heeft betrekking op de regels en afspraken. Kan ik dit maken ten opzichte van anderen? Het derde perspectief stelt de persoon centraal en kijkt naar de rechten en plichten: mag wat ik doe? Kan ik dit verantwoorden aan mezelf? Het vierde en laatste perspectief 4 gaat over je eigen persoonlijke waarden en redeneert vanuit de deugdethiek: Hoe wordt ik beter, of hoe word ik een beter mens? En welke keuze maak ik dan?
Alle perspectieven zijn belangrijk, maar niet alle perspectieven zijn in ons overheidshandelen even dominant. In zijn verhaal legde van Tongeren speciale nadruk op het vaak wat onderbelichte vierde perspectief van de deugdethiek. En dat bracht ook optimistisme: De deugethiek neemt namelijk als uitgangspunt dat de natuur in essentie goed in elkaar zit, en de menselijke natuur dus ook. Of zoals Van Tongeren zei “Je kunt je vergissen, maar we verlangen van nature altijd naar het goede”. Met dit uitgangspunt kan het toevoegen van het vierde perspectief in je werk toch alleen maar goed zijn?
In de komende maanden organiseert het team van Dialoog en Ethiek nog een aantal webinars. Wil je op de hoogte blijven? Word dan lid van ‘grenzeloos samenwerken’ (registreer rechtsboven) en we houden je via de nieuwsbrief op de hoogte. Je kunt ook een mail sturen naar dialoogenethiek@rijksoverheid.nl
Een selectie van de dia’s bekijken kan je onderstaand downloaden.