Start van de dialoogestafette: zoals een haas zijn leger maakt
Paul van Tongeren, denker des vaderlands, één van de deelnemers aan de eerste ronde van de dialoogestafette. Van Tongeren maakt de vergelijking met een hazenleger: het door de haas gemaakte bed van gras waarop het goed rusten is. In dit artikel een impressie hoe het team van Erik Pool zijn eigen hazenleger maakt.
“Vorm jezelf en leer te praten over wat je zelf van waarde vindt om de dialoog te kunnen beginnen.”
Dit advies van Paul van Tongeren namen de deelnemers aan de dialoogestafette zich ter harte.
De tweedaagse kan getypeerd worden als een warm treffen van wetenschap en praktijk waarbij aan de hand van eigen voorbeelden het onderzoek werd gedaan naar de betekenis van ethiek in het werk. De urgentie daarvan is daarbij een vertrekpunt: “Ik wist niet dat dat de overheid stelselmatig levens kapot maakt. Wij duwen mensen uit de samenleving. Het is niet de bedoeling geweest maar toch gebeurde het.”, aldus programmadirecteur Dialoog en Ethiek Erik Pool in zijn welkomstwoord. Hij doelt daarbij op de bevindingen van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, vastgelegd in het rapport ‘Ongekend onrecht’ over de kinderopvangtoeslagaffaire. Op basis van dit rapport concludeerde het kabinet dat er veel meer aandacht moet komen binnen de overheidsorganisatie voor het ontwikkelen van ambtelijk vakmanschap en er een dialoog moet plaatsvinden over de rol van ethiek in het dagelijks werk.
Resultaten I&O Research
Anne-Marie Buis presenteert de eerste resultaten van een onderzoek van I&O research “Morele vragen bij ambtenaren” . Meer dan de helft van de ondervraagde ambtenaren geeft aan wel eens een morele vraag of twijfel te hebben bij het (uitvoeren van het) werk. Die vragen strekken zich uit over de verschillende fasen van het beleid, van ontwerp tot uitvoering. Ook hebben de twijfels betrekking op de manier waarop men met elkaar omgaat. In de praktijk blijkt het bespreken van deze vragen met collega’s of leidinggevende in veel gevallen (60%) goed mogelijk. Maar wat er daarna gebeurt wordt minder goed beoordeeld: slechts 30% van de respondenten is daar tevreden over. “Er is dus al van alles gaande” concludeert Guido Rijnja. “Je kunt ook niet niet-moreel handelen. En we weten ook dat veel mensen kiezen voor het werken bij de overheid om bij te dragen aan de aanpak van problemen die er toe doen. Hoe kunnen we aansluiten bij iets wat er al is, en daar toch iets nieuws aan toevoegen?”
Anne-Marie Buis presenteert de eerste resultaten van een onderzoek van I&O research “Morele vragen bij ambtenaren” . Meer dan de helft van de ondervraagde ambtenaren geeft aan wel eens een morele vraag of twijfel te hebben bij het (uitvoeren van het) werk. Die vragen strekken zich uit over de verschillende fasen van het beleid, van ontwerp tot uitvoering. Ook hebben de twijfels betrekking op de manier waarop men met elkaar omgaat. In de praktijk blijkt het bespreken van deze vragen met collega’s of leidinggevende in veel gevallen (60%) goed mogelijk. Maar wat er daarna gebeurt wordt minder goed beoordeeld: slechts 30% van de respondenten is daar tevreden over. “Er is dus al van alles gaande” concludeert Guido Rijnja. “Je kunt ook niet niet-moreel handelen. En we weten ook dat veel mensen kiezen voor het werken bij de overheid om bij te dragen aan de aanpak van problemen die er toe doen. Hoe kunnen we aansluiten bij iets wat er al is, en daar toch iets nieuws aan toevoegen?”
Over de dialoogestafette
De programmadirectie Dialoog en Ethiek zag eind 2021 het licht naar aanleiding van de toeslagenaffaire. De missie: het binnen de Rijksoverheid bevorderen van ethische reflectie en ethisch vermogen als essentieel onderdeel van ambtelijk vakmanschap. Dit door vrije ruimte te bieden voor het goede gesprek waarin ethische kwesties en dilemma’s volgens een passende gespreksmethode worden onderzocht. In de komende periode (tot medio 2022) wordt kwartier gemaakt en een meerjarenaanpak ontwikkeld. Dat gebeurt samen met deskundigen en betrokkenen van binnen en buiten de overheidsorganisatie. Als vorm daarvoor is natuurlijk de dialoog gekozen. De dialoogestafette is een reeks van vier bijeenkomsten waarin rond de hoofdthema’s met circa 40 deelnemers per keer het programma wordt ontwikkeld. De thema’s: ‘materie’, ‘veranderen’, ‘kunst’, ‘verhalen’. De opbrengst van de vier sessies wordt in een overall aanpak geïntegreerd. De tweede ronde van de dialoogestafette vindt plaats op 28 en 29 maart. Op 27 juni vindt een slotevenement plaats.