Opgavegericht werken bij de overheid

Tijdens het WVL-festival van Rijkswaterstaat eind september hebben Evelien Boeije van adviesbureau Morgens en Lisette de Waard van de beweging Grenzeloos Samenwerken een online masterclass gegeven over opgavegericht werken. Ze vertellen graag over de masterclass, hoe zij kijken naar opgavegericht werken en hun bijzondere samenwerking.

Een masterclass geven op een festival bij Rijkswaterstaat, hoe kwamen jullie daar terecht?
“Rijkswaterstaat is mij op het spoor gekomen door het filmpje over de workshop ‘de hark voorbij’ dat op YouTube staat en heeft gevraagd of ik een masterclass over opgavegericht werken wilde geven”, geeft Evelien aan. Bij Water, Verkeer en Leefomgeving (WVL) zijn ze al langer in gesprek over opgavegericht werken. Door het WVL-festival in het teken te zetten van opgavegericht werken, wilden ze de medewerkers inspireren en vooral het onderlinge gesprek hierover starten. Opgavegericht werken kan niet alleen aandacht krijgen en het gesprek zijn in een managementlaag, daar zijn ook de medewerkers bij nodig. En het was fijn om samen met Lisette vanuit de beweging grenzeloos samenwerken deze masterclass te geven”.

Opgavegericht werken wat is dat nu precies?
“Tja, wat dan precies opgavegericht werken is? Iedereen verstaat er iets anders onder, maar heeft er wel een beeld bij. Er bestaan veel verschillende definities van opgavegericht werken. Voor mij gaat het erom dat je als organisatie de maatschappelijke opgave centraal zet. Vanuit daar kijk je wat nodig is in je organisatie en het systeem om stappen te maken. Dat vraagt dat je je niet laat beperken door organisatie- of systeemgrenzen. Je kijkt dus ook naar: Wie zijn er betrokken? Hoe richt je je organisatie in? En welke rol heb je als overheid? En soms: heb je als overheid wel een rol? In essentie is het: wat is die maatschappelijke opgave en wat vraagt die? ”

- Zet de opgave centraal. Vanuit daar kijk je wat nodig is -

“Dat we de masterclass samen hebben gegeven”, vult Lisette aan, “is ook een voorbeeld van over grenzen heen werken. Door als adviesbureau en beweging van de Rijksoverheid samen de masterclass te geven, wilden we mensen inspireren en van bouwstenen voorzien. En ook hoe we over opgavegericht praten, Evelien vanuit haar ervaring met ‘De hark voorbij’ en ik vanuit grenzeloos samenwerken, we nemen eigen taal mee. Door samenwerking krijg je steeds meer een blend en gaan we steeds meer samen betekenis aan opgavegericht werken geven. En in ons geval betekende het ook samen het podium pakken. Door de samenwerking was het voor mij bij voorbaat al een geslaagde masterclass. Het is immers ook zelf doorleven wat opgavegericht werken is. Niet aan het begin je afvragen of het wel mag, of je er tijd voor heb en of het wel in je takenpakket staat. Nee, je moet ook zelf de grenzen verkennen. Voor mij is opgavegericht werken dus dat de grens van de opgave bepaalt wat je gaat doen en niet de grens van de organisatie. En het betekent nog steeds dat er grenzen zijn, het is namelijk nooit grenzeloos. Maar de kunst is wel om door die grenzen heen te breken en te kijken wat er nodig is”.

- De grens van de opgave bepaalt wat je gaat doen en niet de grens van de organisatie -

Hoe zag de masterclass eruit?
“Aan de hand van een Mural (zie afbeelding hieronder) vertelde Evelien over de bouwstenen die nodig zijn om goed opgave gericht te werken en wat je kunt doen om dit vorm te geven. Vanuit grenzeloos samenwerken gaf ik voorbeelden om het te illustreren en verder in te vullen. Dat waren niet alleen de goede voorbeelden, maar ook voorbeelden waar juist dilemma’s in zaten en hoe daar mee om is gegaan. Zo konden we theorie en praktijk mooi aan elkaar verbinden. Ook hebben de deelnemers gekeken naar hun eigen opgave. Hoe staat die ervoor? Hoe wendbaar is mijn team en in hoeverre worden we hierin gesteund door het leiderschap? Dat geeft het besef waar je in je werk nog kunt groeien naar echt opgavegericht werken. Daarover zijn ze in kleine groepen met elkaar in gesprek gegaan.”

Tijdens het bespreken van de eigen opgaven vielen Evelien en Lisette een aantal zaken op:

• “Het waarom van de opgave was vaak duidelijk. De een was al verder op weg dan de ander”.

• “Het festival was ook bedoeld om het gesprek met elkaar te voeren, met name verticaal wordt niet vaak het gesprek over opgavegericht werken gevoerd. De hark doet toch iets”.

• “Als je lang over iets praat en uitdenkt en doordenkt, dan gebeurt er nog niet zoveel. Je moet het gewoon gaan doen. De ervaringen worden gedeeld, de ‘peering’ komt nu op gang”.

• “We hopen natuurlijk dat mede door de masterclass teams niet alleen nadenken over, maar het vooral gaan doen en samen gaan uitproberen in de praktijk”.

• “En waar ze ook enthousiast over waren was de prikkel van talent, zoek vooral naar diversiteit in je team. En welke type disciplines heb je nodig? Dit kan binnen en buiten de organisatie zijn”.

Een aantal deelnemers wilde graag met dit onderwerp verder en had behoefte aan meer workshops en leestips. En er was een gevoel van ‘morgen ga ik ermee verder!’. Of zoals ze zelf hun enthousiasme teruggaven: “Het was leuk en interessant. Dankjewel!” en “Graag nog een vervolg J”. Of zoals een andere deelnemer schreef: “Dank, was inderdaad leuk. Wordt nog een uitdaging om werkelijk opgavegericht te gaan werken met een hele organisatie. Stapje voor stapje komen we er wel ?”.

Hoe verder?
Samen geven Evelien en Lisette nog een paar aantal afsluitende overwegingen: “Het idee is er regelmatig dat je voor opgavegericht werken de hele organisatie moet veranderen. Dat gaat niet zomaar gebeuren. Start klein, daar waar jij mee bezig bent en inspireer daarmee anderen om ook te starten. Al die kleine bewegingen samen zorgen er uiteindelijk voor dat de organisatie uiteindelijk als geheel de beweging naar opgavegericht werken maakt. Dat is de enige manier waarop het werkt.
Daarnaast is er vaak behoefte aan een afgebakende definitie wanneer de opgave bepaald is. Ook dat is iets wat bij jezelf en je eigen opgave begint. Het is nooit een blauwdruk die je over je opgave of organisatie heen kunt leggen. De bouwstenen die Evelien presenteerde en in haar artikel heeft uitgewerkt helpen om te kijken hoe je er voor staat en wat er nodig is om effectief opgavegericht te werken in jouw situatie. De verhalen en voorbeelden die Grenzeloos Samenwerken op haar pleo-site deelt kunnen daarbij inspireren. En als laatste, concentreer je ook op waarom dingen wel werken. En vier dat, ook online”.

De samenwerking van Evelien en Lisette smaakt in ieder geval naar meer, zo willen ze de masterclass ombouwen naar een Webinar, zodat ze meer mensen mee kunnen nemen in hun verhaal. Daarover binnenkort meer!

Vragen over opgavegericht werken aan Evelien en Lisette kun je stellen via evelien@morgens.nl of lisette.waard@minbzk.nl en natuurlijk via hun eigen LinkedIn-profiel.

Dit gezamenlijke artikel is ook verschenen in morgens magazine.