De gemeente Tilburg over grenzeloos samenwerken: wel of geen grenzen en schotten

Perspectief van buiten: wel of geen grenzen en schotten

Tilburg werd afgelopen najaar als eerste gemeente ooit verkozen tot ‘Overheidsorganisatie van het jaar’ Als medewerker van deze organisatie word ik voortdurend uitgedaagd om grenzeloos te werken.

In Tilburg gebruiken we andere woorden, maar werken we aan hetzelfde soort ambities. Wij zeggen: ‘netwerkorganisatie’, ‘wijkgericht werken’ of ‘focus op impact’, want net als iedere grote organisatie met een complexe hoeveelheid taken moeten wij voortdurend waakzaam zijn op blikvernauwing of dwingende sectorale logica. En net als iedereen hebben ook wij de alles oplossende formule niet gevonden. Dat komt omdat zo’n formule voor grenzeloos werken niet bestaat. Het is ‘frappez toujours’ – continu moeten we blijven oefenen en elkaar erop attenderen om het perspectief van de ander in te nemen. Wel deel ik graag enkele gedachten.

Veel gaat al goed
Mijn werk vindt plaats in het domein van de leefomgeving. In de geest van de Omgevingswet zie ik allemaal mensen hard werken ‘als één overheid’. Veel collega’s, bij andere overheidslagen én binnen de gemeente, zien de meerwaarde van een integrale benadering van zaken voor het algemeen belang. En er gaat al heel veel goed: we zoeken partnerschap, werken vanuit verschillende rollen en stellen (gebieds-)gerichte opgaven centraal. Met een beetje verbeelding werken we geregeld grenzeloos samen.

Prikkels en schotten
Maar toch, mensen volgen prikkels. En zolang er schotten staan tussen geldstromen zullen mensen geprikkeld worden om vanuit die schotten te gaan werken. Als je wilt dat mensen grenzeloos samenwerken, zul je hiermee aan de slag moeten. Vanuit gemeenteperspectief is goed te zien hoe de begrijpelijke, en in mijn ogen terechte logica achter de Omgevingswet vóór loopt op de manier waarop de rijksmiddelen voor de leefomgeving door schotten worden gescheiden. Als het daadwerkelijk de bedoeling is dat keuzes voor de leefomgeving integraal gemaakt worden, moeten de (financiële) prikkels allicht ook integraal benaderd worden. Dan zou een enkel leefbaarheidsfonds veel logischer zijn dan afzonderlijke sectorale fondsen. Durven we als overheid deze denkoefening verder te brengen en het grenzeloos samenwerken tot grote hoogte te brengen?

Perspectief van buiten
Maar het is natuurlijk geen makkelijke denkoefening: van de ene kant wil je dat middelen ontschot worden, zodat eindelijk een echt integrale benadering van de ontwikkeling van de leefomgeving van de grond komt. Van de andere kant heeft iedere grote organisatie nood aan schotten, aan grenzen; en helemaal een organisatie die democratisch gecontroleerd moet kunnen worden. Grenzeloos samenwerken kan immers niet inhouden: ‘weg met alle grenzen!’ Wat ik wél weet is dat wij in de gemeente op andere schaal met vergelijkbare uitdagingen ervaring op doen. We hebben bijvoorbeeld onze gemeentebegroting anders ingericht – daarin zoeken we de integratie van onderwerpen, richten we meer op impact, en minder op output. Ook verspreiden we het ‘wijkgericht werken’ in onze gehele organisatie, zodat goede voorbeelden onderzocht en gedeeld kunnen worden. Als overheidsorganisatie van het jaar dragen wij graag een dergelijk fris perspectief van buiten aan op de praktische aspecten van grenzeloos samenwerken. Wees welkom in Tilburg!

Frank van Mil
Gemeente Tilburg